(Эвел — 6-7, 9-10-нумрайра)
Мусурман Аллагьди вичиз ганвай сан-гьисаб авачир кьван няметриз тамашзава: дидед бедендик арадал атайдалай кьулухъ та ажал къведалди (вичин Реббидихъ галаз гуьруьшмиш жедалди) вичив уьмуьрда агакьай кьванбуруз. Абурай мусурманди Аллагьдиз еке шукур гъун лазим я: мецелди — гьамд ва тариф гъиз; бедендалди — Адаз тIеатар ийиз! И кар авун Аллагьдин гьакъиндай эдеб хуьн лагьай чIал я. ГьикI хьи, бендеди (лукIра) Аллагьди авунвай кьван хъсанвилер инкар авун эдебсузвал я. Аллагь-Таалади лугьузва: (16-сура, 53-аят, мана): “Ва квез авай гьар са нямет (вири са) Аллагьдин патай я. Ахпа, квез са зарар (бала) хьайила, (гьасятда) Адаз я куьне ялвариз (куьмекдиз) эверзавайди”.
Маса аятда икI лагьанва: (16-сура, 18-аят, мана): “Ва эгер куьне Аллагьдин няметар гьисабиз хьайитIа (алахъайтIа), квевай абур гьисабиз (кьадар чириз) жедач! Гьакъикъатда, Аллагь — гзаф багъишламишдайди, гзаф регьимлуди я!”.
Мад са аятда лагьанва: (2-сура, 152-аят, мана): “(Гьавиляй) рикIел гъваш куьне Зун (эй, мусурманар гьар са кар ийидайла, рикIел ва мецел гъваш Зи ТIвар, зикр* ийиз, гьамд гъиз, дуьаяр ийиз, тIалабунариз). Зани куьн рикIел гъида* (Зани куь тIвар кьада* тарифиз лап вини дережадин малаикрин арада ва еке суваб гуда). Шукур ая Заз куьне ва инкар ийимир куьне Зун (Заз асивализ, Зи няметар инкариз)!”.
Мусурман Аллагьдин зурба чирвилериз килигзава. Адаз вири крарикай, шейэрикай, гьаларикай хабар ава. Инсандин рикIе Аллагьдин гьакъиндай чIехи гьуьрмет, гьайбат пайда жезва. Гьавиляй адаз (инсандиз) Реббидиз асивализ регъуь жезва, гунагь ийиз, Халикьдиз муьтIуьгъ тежез кичIе жезва. И крар мусурмандин патай эдеб хуьн жезва Аллагьдихъ галаз, вучиз лагьайтIа Аллагьдин лукIра вичин Реббидиз асивал, Адан вилик пис, чIуру крар авун (Ам вичиз килигзавайди чиз-чиз) эдебсузвал я.
Къуръанда лугьузва: (16-сура, 19-аят, мана): “Ва (са) Аллагьдиз чизва (куьне) чуьнуьхзавай крарни ва ачухдиз (ашкара) ийизвай крарни”.
Мадни: (10-сура, 61-аят, мана): “Ва гьи карда (эй, Пайгъамбар) вун хьайитIани, ва гьи аятар вуна адай (Къуръандай) кIелиз хьайитIани, ва вуч амал куьне (гьар сада) ийиз хьайитIани, Чун квел шагьидар я куьне ам гъиле кьуна ийизвайлани*. Ва чуьнуьх туш ви Реббидихъай я чилел, я цава зерредин (ва я лап куьлуь цегв кьван) заланвал авай шейни”.
Мусурман Аллагьдин регьимлувилиз, къенивилиз, жумартлувилиз килигзава. Гьар са касдиз мадни артух няметар, регьимар кIан жезва. И кар патал инсанди рикIин сидкьидай Аллагьдиз гзаф дуьаяр, ялварар ийизва ва диндар краралди, хъсан гафаралди Адаз мукьва жезва. И крар Аллагьдин гьакъиндай эдеб хуьн жезва, вучиз лагьайтIа, Аллагьди вичиз няметар артухаруникай умуд атIун эдебсузвал я.
Аллагь-Таалади лугьузва: (7-сура, 156-аят, мана): “Ва кхьихь* (кьисмет ая Вуна) чаз хъсан гьал и дуьньядани ва Эхиратдани, гьакъикъатда, чна Ваз туба авунва”. Ада лагьана: “Зи азаб — За ам агакьарзава Заз кIанидав, ва Зи регьим гегьенш я вири шейэриз (вири махлукьар Зи регьимдик ква). Ва За ам (Зи регьим) кхьида* (кьисметда) чпи (Закай) (Зи эмирар кьилиз акъудиз ва къадагъайрикай яргъаз жез) кичIевалзавайбуруз, закат гузвайбуруз, чпи Чи делилрихъ* иман гъанвайбуруз”.
Маса аятда лагьанва: (42-сура, 19-аят, мана): “Аллагь Вичин лукIар патал лап юмшагъди (гзаф хъсанвалдайди) я ва Ада пай (няметар) гузва Вичиз кIанидаз. Ва Ам Къуватлуди, Къудратлуди я!”
Мусурман Аллагьдин зурбавилиз, гужлувилиз, къуватлувилиз, Ада кIевиз интикъам хъувуниз, тадиз жаза хгуниз килигзава. Гьавиляй ада вич Аллагьдиз итIаатлувализ, гунагьрикай яргъа жез а крарикай хуьзва. Им ада Аллагьдин гьакъиндай эдеб хуьн жезва, вучиз лагьайтIа, акьуллу инсанди вич, лап зайифди яз, гунагьар, зулум ийиз вич къудратлу Реббидин жазадик акатдайвал ийидач.
Къуръанда лагьанва: (3-сура,4-аят, мана): “…Ва (гьакIни) (авудна) ракъурнава Ада “Фаркь Ийидайди” (гьахъ ва таб чара ийидай ктаб — Къуръан). Гьакъикъатда, Аллагьдин аятрихъ кафирвал авурбуруз кIеви азаб жеда. Ва Аллагь къудратлуди, (Адан аятар, делилар инкар авур кафиррилай) интикъам (кьисас) къачунин сагьиб я!”
Мусурман, эгер гунагьар ийиз хьайитIа вичив — Аллагьдин пис гьелягьар, хъсан, диндар крар ийидайла суваб, хъсан эвез агакьдайдаз килигзава. И делилди инсанди Аллагьдикай хъсан фикир ийизвайди къалурзава. Вучиз лагьайтIа са касди Аллагьдикай пис фикир авун, Адан регьимдикай умуд атIун эдебсузвал я.
Аллагь-Таалади лугьузва: (41-сура, 22-аят, мана): “Ва куьне чуьнуьхни ийизвачир (гунагь крар) куь япари, куь вилери ва куь хамари квел шагьидвал авуникай, амма куьне гиман (фикир) авунай гьакъикъатда, Аллагьдиз куьне ийизвай крарикай гзафбур чизвай туш лагьана”.
Аллагьди вичи авур хъсан крар, диндар амал кьабул тийидай хьиз фикир авунни эдебсузвал я. Аятда лагьанва: (16-сура, 97-аят, мана): “Ни диндар амал авуртIа вич муъмин яз (итим хьайитIани, дишегьли хьайитIани), Чна, дугъриданни, адаз хуш (бахтлу) яшайишдин уьмуьр гуда ва, дугъриданни, Чна абуруз абуру авур лап хъсан амалриз килигна, сувабни гуда”.
Куьрелди лагьайтIа: гьакъикъатда, мусурманди вичиз ганвай няметрай Реббидиз шукур авун, муьтIуьгъсузвалдай чIавуз Адакай регъуь хьун, рикIин сидкьидай туба авуна, Адан патав хтун, Адал таваккул* авун (“юкь вегьин”), Адан регьимдик умуд кутун, Адан жазадихъай кичIе хьун, Адакай хъсан фикир авун, Ада Вичиз кIан хьайи лукIарин гьакъиндай хиве кьунвай сувабар, багъишар, эвезар гудайдахъ, гьелягьар кьилиз акъуддайдахъ агъун — ибур вири Алалагьдин гьакъиндай хвена кIани эдебар я. Абур гьикьван гзаф хуьз хьайитIа, гьакьван инсандин дережа хкаж, гьал хъсан, чка кьакьанда, гьуьрмет, лайихлувал, гьайбат чIехи жеда. И кардалди ахьтин кас Аллагьдин валийрикай (яни Адаз мукьвал ксарикай) жеда ва ам Аллагьдин кьетIен къайгъудик, тербиядик, архавилик, регьимдик акатда ва адаз бул няметар гуда. Им гьар са мусурмандин чIехи мурад, эрзиман кар я ва ам адахъ вичин вири уьмуьрда тамарзу я.
Я Аллагь, Вуна чун Ваз мукьвал ксарикай ая! Амин!
(КьатI ама)
Ямин Мегьамедов,
диндин рекьяй алим
