Афгъанвияр катзава

Узбекистандин яракьлу къуватри Афгъанистандихъ галаз авай сергьятдал гзаф кьадар афгъанвияр кьуна. “Sputnik Узбекистан” чешмедин делилралди, “Талибан” (Россияда къадагъа авунва) тешкилатдин боевикри уьлкве тамамдиз чпин гуьзчивилик кутурдалай кьулухъ уьлкведай катай аскерризни жергедин агьалийриз къанунсуздаказ Узбекистандиз гьахьиз кIанзавай.

Къейдзавайвал, алай вахтунда сергьятдин кьве патани секинвал арадал хтанва. Афгъанистандай экъечIзавайбур патал сергьят агалнава.

Россияда къадагъа авунвай “Талибан” тешкилатдин векилри Афгъанистандин мулкар чпин гуьзчивилик акатнавайдакай 15-августдиз малумарнай. И карди чкадин агьалийрик еке къалабулух кутуна, уьлкведа чалпачух гьалар арадал атана. Уьлкве­дай экъе­чIуник умуд кваз, гзафбур цавуз хкаж жезвай самолетрин­ чархарик ккIана, са шумуд кас цавай чилел ават хъувуна. ТIуру­тIум акатнавай агьалийри уьлкведай катун патал фикирдизни текъведай гьерекатар кьилиз акъудзава. 150 пассажирдиз чкаяр авай самолетда аваз 800 кас хъфена. Афгъанистандин президент Ашраф Гани уьлкведай катнава.

Россиядин МИД-ди Афгъанистандин цIийи гьукум тестикь хьанвайди яз гьисабун гьеле фад я лугьузва. “Лента.ру” чешмеди­ ха­бар гузвайвал, Россиядин терефди гьелелиг талибри чеб туху­дай тегьер вилив хуьда. Идалайни гъейри, “Талибан” террорист­рин­ тешкилатрин сиягьдай ахкъудуникай гьич рахунни герек авачирди тестикьарзава. Алава хъувурвал, и кар анжах ООН-дивай жеда.

Алай вахтунда дуьньядин гзаф уьлквейри Афгъанистандин агьа­лийриз азаддаказ чпин уьлквейриз гьахьиз жедай ихтияр ганва­.

Къиргъизиядин гьукумдарри Афгъанистандай 500 студент кьабулиз гьазур тирдакай малумарнава. Къейдзавайвал, женгеринни сиясатдин гьерекатрин шартIара ерилу образование къачуз хьун намумкин кар я, гьавиляй Къиргъизиядин ГКНБ-ди (гьукуматдин милли хатасузвилин комитет) бажарагълу студентриз куьмек гун буржарикай яз гьисабзава.

Афгъанистандин мулкарай США-дин ва НАТО-дин уьлквейрин кьушунар 1-майдилай экъечIиз башламишна. США-дин президент Ж.Байдена военный къуватривай чкадин гьукуматдиз куьмек гуз жедач лагьанай.

Республикада арадал атанвай гьаларикай рахадайла, Байдена вичиз хажалат хьанвайди, амма анай кьушунар ахкъудуникди гьайиф чIугван тийизвайди малумарна.

ООН-дин эвер гун

ООН-дин хатасузвилин советди (Совбез) Афгъанистанда женгинин гьерекатар тади гьалда акъвазаруниз ва цIийи гьукумат тешкилуниз эвер гана. Совбездин заседанидин нетижада кьабулай къарардин делилар “Новости” РИА-ди раижна.

Документдал асаслу яз, заседанидин иштиракчийри рахунар кьиле тухуналди, цIийи гьукумат тешкилун герек тирди тестикьарна. Къейдзавайвал, гьукумдин месэлаяр гьялунин макьсаддалди мукьвара суьгьбетар кьиле тухун герек я.

“Гьелелиг секин я…”

Россияда къадагъа авунвай “Талибан” тешкилатдин векилри Афгъанистандин меркездин агьалийриз зиянар гузвач, амма инсанрик кичI акатнава, абур чарасузвал авачиз къецел экъечIзавач. Ихьтин фикир “РБК” чешмедиз чкадин агьалийри ачухна.

РУДН-дин студент Агьмад Накибиди къейд авурвал, талибрин гуьзчивилик хьуникди Кабулда уьмуьр виликандалай са акьван тафаватлу хьанвач. “Гьелелиг вири секин­ я. Талибрихъ чун рекьидай фикир авач, амма гила инсанар азадвиликай магьрум я”, — лагьана ада.

Адетдин къайдада эгечIда

Россиядин мектебра кIелунин цIийи йис адетдин къайдада башламишда. Идакай РФ-дин просвещенидин министр Сергей Кравцова ихтилатна.

Ада къейд авурвал, мектебар цIийи кIелунин йисав арада мензил аваз тарсар гунилай эгечIдач.

ТIугъвал, делилар

Коронавирус акатнавайбурун кьадар дуьньяда 200 миллион­дилай алатнава. Кьенвайбурун кьадар 4 миллионни 400 агъзур­дав агакьзава. Азарлуяр виридалайни гзаф США-да (36,6 миллиондилай виниз) ава. Кьвед лагьай чкадал Индия ала (32,2 миллиондилай гзаф), пуд лагьай чкадал — Бразилия (20,3 милли­ондилай виниз), кьуд лагьай чкадал — Россия (6,6 миллиондилай артух), вад лагьай чкадал — Франция (6,4 миллиондилай виниз).

Россияда эхиримжи йикъара суткадин къене коронавирус акатай 20 агъзурдалай гзаф ксар дуьздал акъуднава. Эхиримжи делилралди, чи уьлкведа саки 29 процент агьалийри ковиддиз акси рапар янава.

Ришветбазар кьабулдач

Идалай вилик ришветбазвал себеб яз жерме авур россиявийриз госкъуллугъдал кIвалахдай ихтияр тагунин патахъай Россиядин Президент Владимир Путина са жерге ведомствойрал тапшурмишна.

Официальный интернет-порталда чапнавай къарардал асаслу яз, идакай “Лента ру” чешмеди хабар гузва.

«Лезги газет»