Гьи муниципалитет къачур­тIа­ни, адан бюджет, яшайишдин рекьерай вилик фин, агьа­лийрин дуланажагъ хъсан хьун эко­номика авай гьалди­лай гзаф аслу я. СтIал Сулейманан райондин экономи­кадин кьилин хел лагьайтIа, хуьруьн майишат я. Районда хуьруьн майишатдин суьрсет гьасилунал 2 СПОК, хуьруьн майишатдин 25 кархана,­ лежбервилинни фермервилин 45 майишат, 960 кас арендаторар  ва 20000-далай виниз агьалийрин хсу­­си куьмекчи майишатар машгъул жезва.

Районда йисалай-суз багъла­рин ва уьзуьмлухрин майданар­, мал-лапагдин кьадар артух, кIватI хъийиз­вай суьрсетдин кьадар гзаф жезва. ИкI, алатай йисуз район­да 1843 тонн техил, 30 000 тонндилай виниз емишар, 17 000 тонндилай виниз ципицIар, 29 000 тонн салан майваяр кIватI хъувуна.

Райондин хуьруьн майишатдин суьр­сет гьасилзавай карха­найрихъ, КФХ-рихъ ва аренда­торрихъ гъи­ле­ авай йисни агро­промышленный­ комп­лексдин хиле агалкьунар аваз акьал­тIардай къаст ава.

— Хуьруьн майишатдин карханаяр ва зегьметчияр патал гатфарин ва гатун варцар къизгъинбур я, — лугьузва­ хуьруьн майишатдин ва суьрсетдин уп­равленидин начальник Къазиагьмед­ Къа­зиагьмедова. — Уьзуьмлухрани багъ­лара, саларани производстводин ма­са хилера агротехникадин серенжемар кьиле тухунихъ галаз санал алай вахтунда общественный мал-къа­радиз алафар гьазурунин, гад кIватI хъувуниз гьазурвилер акунин ва  маса кIвалахар кьиле тухузва. Абур тешкиллувал ва йигин еришар аваз давамарзава.

Мал-къарадиз алафар гьазурунив районда сифтебурукай яз кIвенкIвечи кархана тир «АлиЯк» ООО эгечIнава.

Адахъ 112 гектарда цанвай гзаф йисарин векьин уьруьшар ава. И йикъара махсус агрегатар галай цIийи маркайрин тракторар векьер ягъунал, абур маргъвара тунал ва клеенкадалди кIевнавай сенаждин элкъвей туькер кьунал машгъул я. Гьазур хьайи туькер, хутахиз, мал-къара алай чкайрал къайдада аваз эцигзава. 10 гектарда къунж ЛПХ-дини цанва.

Санлай къачурла, гзаф йисарин векьин уьруьшри 449 гектар кьунва. Идакай 239 гектар карханайринбур я. Са КФХ-дихъ 151 гектарда цанвай са йисан векьин уьруьшар ава.

Векьер ягъунин кIвалахрив Дар­­­кIуш-Къазмайрин, ЦIийи-Макьа­рин,­­ Чуьх­­верхуьруьн, Эминхуь­руьн­ леж­бер­­вилинни фермерви­лин­ майи­ша­­тар, ЛПХ-яр ва кьилдин­ ксар эгечIнава. Векьер чIуру­хъан чкайрай, векьин уьруьшрай, багъларин арайрай, къурухрай мах­сус агрегатар галай тракторралди, бензиндин косилкайралди ва дергесралди язава. Яваш-яваш общественный мал-къа­радиз алафар­ гьазурунив Герей­ханован, Агъа СтIалрин, Кьулан­ СтIал­рин, Кьа­сумхуьруьн, Вини СтIал­­­рин, КIварчагърин ва амай АСП-рани эгечIда.

Пешекарри лугьузвайвал, мукь­вал-мукьвал марфар къуникди, цIи­нин йисуз уьруьшра, багълара, къурухра векь къалиндаказ акьалтнава. Анрай бес кьадар алафар гьазуриз жедайдак умуд кутазва.

Районда алай йисан бегьер патал 687 гектарда зулун магьсулар цанвай. 440 гектардин никIериз миянардай шейэр вегьенва.

Идалайни гъейри, КФХ-ри, СПК-ри ва ЛПХ-ри 185 гектарда гатфарин къуьлни цанва.

Виридалайни гзаф майданра (355 гектарда) техилар «АлиЯк» ООО-ди цанва.

Санлай къачуртIа, магьсулар авай никIерин гьал хъсан я. Анрай техилдин хъсан бегьер кIватI хъувуник умуд ква. Вири санлай цIи 871 гектардай гад кIватI хъийида.

Районда салан майвайрин культураяр асул гьисабдай кьилдин ксарин куьмекчи майишатра ва арендадин участокра цанва. Санлай абурун майданри 1065 гектар кьазва.

Райондин производстводин ма­са хилерани кIвалахар вахтунда кьиле тухузва. ИкI, алай йисан гатфариз райондин карханайри («Зардиян», «Полоса» ва «Сал» ООО-ри) санлай 659 гектарда шуьмягърин, ичин, пIинидин багълар кутунва. 5 гектарда шефтелдин багъ Алкьвадрин хуьре ЛПХ-дини кутунва.

ЦIи 234,5 гектарда цIийи уьзуьмлухарни кутунва.

735 гектар уьзуьмлухриз ва 230 гектар багълариз миянардай шейэр вегьенва. Вири майданра азаррин­ ва зи­янкар гьашаратрин аксина дарманар янава, гатфарин агротехни­кадин кIвалахар кьиле тухвана акьал­тIар­нава.

Уьзуьмлухрани багълара агро­техникадин серенжемар галай-га­лай­вал ва вахтунда кьиле тухун давам жезва.

Хазран  Кьасумов