(Эвел 36-39-нумрайра)

* * *

1990-йисан 19-августдин “Коммунист”-дин нумра 24 чин аваз акъатнава. Сифте чин “КIелзавайбурун фикирдиз!” макъаладилай ачух жезва. Ана кхьенва: “…гзафбуруз чидач жеди, йиса 17 агъзур экземплярдин тираж аваз акъатзавай, къиметни 3 кепек тир “Коммунист” газетдивай вич акъудун патал ийизвай харжийрин са пайни арадал хкиз тежезвайди. Амма им гьакъикъат я. Икьван гагьда и харжияр партияди вичин хивез къачузвай.  Гила, уьлкведа базардин шартIар кардик акатзавайла, гьар сада, лугьудайвал, вичи вич хвена кIанзава”.

Газетдин 24 чин квекай ибарат ятIа, адан сад лагьай чинал кхьенва: “Демократиядиз акси туш”, “Съезддикай фикирар” (2-3-чинар), “Базардин экономикадин клуб” (4-5-чинар);  “Куьне чавай хабар кьунай” (9-чин); “Мегьамед пайгъамбар” (13-чин); “Желил буба” (14-чин); “Газет — кIелзавайди — газет” (15-чин); “Хважамжам” (18-19-чинар); “Вун кесиб яни, девлетлу?” (17-чин); “Ви кIвал, ви югъ”(20- чин); “Гьардакай тIимил — шимил” (23-чин). 24-чин телепрограммади кьунва, 21-чин аялриз талукьарнава, икI мадни.

Лагьана кIанда, кIелзавайбурун чIехи паюнин тIалабун яз, газет ахгакьарунин къимет къвердавай багьа жезвайтIани, хейлин йисара  чи газетдин цIийи жуьре (гъвечIи чинар аваз) гьафтеда 3 сеферда, яни гьа виликдай хьиз, амма 8 чин аваз, акъатна.

1991-йисуз, уьлкве чукIу­ру­ни, тешкилатчиярни къакъатуни газетдин тIварни дегишарунал, къиметни мадни багьа хьунал гъана. Гьавиляй 3 сеферда акъудзавай газетдин нумраяр сад авуна, “Лезги газет” 24 чин аваз, гьафтеда  са се­ферда акъудунал элячIна.

Тикрарзава: кар 1991-йисан августдин вацра, уьлкведа  “ГКЧП-дин путч” лугьудайди майдандиз экъечIайла, кьиле фенай.

“Лезги газетди” вичелай вилик акъатай вири газетрин (“ЦIийи дуьнья”, “Социализмдин пайдах”, “Коммунист”) лап хъсан адетар цIийи шартIара давамарна.

Сад лагьайди, виликдайни къейднай, газетдин редакция хъсан кадрийралди, пешекар журналистралди мягькемарна, къваларивни хайи чIалаз, культурадиз, литературадиз, тарихдиз вафалу яратмишдай ксарин дестеяр тупламишна.

Кьвед лагьайди, чкадал кIвалахдай шар­тIар (компьютерар, кабинетар, мебель, экв, чимивал, яд, михьивал) хъсанарна.

Пуд лагьайди, газет югъ-къандавай чи халкьдин лап кар алай месэлайриз мадни мукьва  жез, гьар йикъан муракаб суалриз жа­вабар жагъуриз, базардин шартIарай кьил акъудиз, цIийи технологияр (интернет ва маса такьатар) кардик кутаз алахъна.

Журналистривай пешекарвал хкажун, везифайрив жавабдарвилелди эгечIун, халкьдин эрзиманриз вафалувал хуьн истемишна. Гьелбетда, РФ-дин Конституциядин, Пе­чат­дин гьакъиндай закондин ва маса кьилин документрин сергьятра аваз.

Ингье “Лезги газетдин” 2002-йисан 30-майдин нумра. Ам 24 чин аваз акъатнава. Ти­­раж 14756 экземплярдиз барабар я! Республикадин амай вири милли газетрин тиражрилай им гзаф тир! Лезги халкьдин руьгь, савадлувал, культура, къанажагъдин винизвал къалурзавай уьлчме!

Квекай ибарат я и нумра? Сад лагьай чи­нал республикадин кьилин руководителрихъ галаз санал чи журналистрин дестеди янавай шикил ала. Им республикадин прессадин фестивалдихъ галаз алакъалу яз кьиле тухвай еке мярекатдай ганвай шикил ва мате­риал я. Абурун давам 4-5-чинра гьатнава.

Газетдин и нумрада кьвед лагьай сеферда хкянавай Дагъустан Республикадин Халкь­дин Собранидин къанни цIуд лагьай сессиядин гьакъиндай малумат ва анал кьабулай бязи къарарар, маса документар чапнава. Йикъан важиблу месэлаяр гьихьтинбур ятIа кIелзавайбурув агакьарнава.

“Искусстводин устадар”, “Перепись — 2002”, “Хабарар”, “Дагъустанда мугьманвиле”, “Дагъустан Республикада алкоголизмдин, наркоманиядин ва токсикоманиядин вилик пад кьунин гьакъиндай РД-дин закондин проектдиз талукь яз…”, “Дагъустан, девирар, кьисметар”, “Ван авуна”, “КIелзавай­да теклифзава”, “Гьевескаррин акъажунар”, “Чубарукар”, “Газет — кIелзавайди — газет”, “Хабар кьазва — жаваб гузва”, “Спорт”, “Чир хьун хъсан я”, “Лезги чIал чи хазина я”, “МВД-дин пресс-къуллугъди хабар гузва”, “Вакъиаяр. Делилар. Баянар”, “Малуматар” ва маса рубрикайри и нумрадин мана-метлеб, ам гьи­кьван девлетлуди ятIа хъсандиз раижзава.

2003-йисан 1-майдиз “Лезги газетдин” вич акъудиз эгечIай сад лагьай йикъалай инихъ агакьнавай 10000 (цIуд агъзур) лагьай нумра акъатнава. Гьамни 24 чиникай ибарат я. Тираж — 15519 я! Им гьеле идеологиядин органар  авай Советрин девирда хьайи хьтин нетижа я.  И рекъемди генани чи газетдин еке дережадин гьакъиндай шагьидвалзавачни?..

* * *

Гьа ихьтин чIехи уьмуьрдив ацIанвай газетдин кьиле Агъариза Узаировича 23 йис (1994-2017) кечирмишна. 2018-йисуз вичин 80 йисан юбилей къейд авур зурба руьгьдин инсан, хъсан дуст ва журналист, халисан теш­килатчи, залум азарди садлагьана чавай къакъудна. Рагьметрай вичиз…

2018-йисан январдилай газетдин редакциядин кьилиз, виликамаз тешкилай махсус конкурсдин нетижа яз, гьа чи газетда вичин сифте цIарар чап авур, гуьгъуьнлай ина жуьреба-жуьре отделра мухбирвиле кIвалахай, тежриба къачур жегьил шаир, РФ-дин журналистрин ва писателрин союзрин член Мегьамед Ибрагьимович  Ибрагьимов атана…

Мердали  Жалилов