СтIал Сулейманан районда авай Испикрин хуьр Кьасумхуьруьвай 8 километрдин яргъа ава. Испикрин хуьр тарихда хъенчIин гуьрчег затIар туькIуьрзавай устадралди, ихьтин къиметлу затIаралди машгьур хьана. ХIII-ХIV асирра нехишар атIана туькIуьрзавай Испикрин хъенчIин къапарин машгьурвал виринриз чкIанай. Ихьтин затIарин амукьаяр гзаф кьадарда Азербайжандин Къуба районда ва СтIал Сулейманан районда авай сад хьтин тIвар алай кьве хуьряй — Испикрай — жагъайвиляй хъенчIин къапариз «Испикрин хъенчIин къапар» («Испикская керамика») лугьузва.
Испикрин магьир устIарри арадал гъизвай ажайиб затIар (кварар, кутарар, бадияр, курар ва мсб.) РагъэкъечIдай патан Кавказда ва адалай яргъарани гегьеншдиз машгьур хьана. Делилри шагьидвалзавайвал, Испик хуьруьн патав исятдани чепедин мяденар гва. И мяденра авай чеб еридин жигьетдай вилик вахтара устIарри хъенчIикай затIар туькIуьрун патал ишлемишай хьтинди я. Малум тирвал, куьгьне Испик хуьре «Куьм» тIвар алай куьчени ава. «Куьм» чеб кудай махсус пич я.
Виликдай хуьре 2 мискIин ва са медреса кардик квай. Молла Мегьти, Молла Велимет (Етим Эминан дуст), Абдулманаф эфенди хуьре тIвар-ван авай арабистар тир. Хуьруьнвияр асул гьисабдай малдарвилел, хуьруьн майишатдал, сеняткарвилел, багъманчивилел машгъул тир.
1886-йисан переписдин делилралди, хуьре 102 майишат ва 485 агьали (237 итим ва 248 дишегьли) авай.
1966-йисуз са кьадар агьалияр хуьруьвай агъадихъ галай Дугун участокдиз куьч хьана, нетижада кьвед лагьай хуьр арадал атана –ЦIийи Испик. ЦIийи Испикрин кьиблединни рагъэкъечIдай патахъай 400 метрдин яргъа археологиядин памятник — «МискIиндин кIунтI» — ава. Хуьруьвай кефердинни рагъэкъечIдай патахъ 4 километрдин яргъа са сурар, маса къерехда, Шандакьар тIвар алай чуьлда, гьа ихьтин тIвар алай сурар ава.
Чи йикъара Куьгьне Испика, 66 кIвал авай и хуьре, 400-дав агакьна агьалияр яшамиш жезва. ЦIийи Испикрикай рахайтIа, ана кIвалерин кьадарни гзаф я, агьалийринни: 177 кIвал ва 690 инсан. Кьве хуьрни Испикрин администрациядик акатзава.
Мурад Мегьамедкеримован «СтIал Сулейманан район: тарихдин гелерай» ктабдай.
