2025-йисан ЕГЭ-дин асул пай тешкиллувилин вини дережада ва къайда чIурай виле акьадай хьтин дуьшуьшар авачиз  кьиле фена, малумарна РФ-дин просвещенидин министр Сергей Кравцова мультимедиадин «Россия къе» центрада кьиле фейи пресс-конференциядал.

«Заз жуван ихтилат чи муаллимриз йисан къене абуру  чIугур зегьметдай ва имтигьанар тешкилунай чухсагъул лугьунилай башламишиз кIанзава. Абур вини дережада, къайда чIурай дуьшуьшар авачиз, лазим тир къайдада кьиле фена», — къейдна министрди.

Рособрнадзордин кьил Анзор Музаеван гафаралди, алай йисуз  уьлкведа  анжах са выпускникди ЕГЭ-дин кьуд имтигьан гьардай 100 балл къазанмишуналди вахкана. Мад 13 касди пуд тарсунай имтигьанар гьардай 100 балл къачуналди, 331 ученикди кьве тарсунай 100 баллралди вахкана. ЕГЭ-дин са тарсунай виниз тир къимет (100 балл) къачур аялрин кьадар 6820-даз барабар я.

Санлай къачурла,  2025-йисан ЕГЭ-дин юкьван баллар агъадихъ галайбур я:

 урус чIал — 60,7 балл;

 пешекар дережадин математи­ка — 62;

 обществознание — 53,6;

 информатика — 55,9;

 биология — 54,5;

 физика — 61,7;

 химия — 58,1.

Рособрнадзордин кьилин гафаралди, ЕГЭ уьлкведин вири субъектра ва къецепатан 55 уьлкведа кьиле фена. Тахми­нан 682 агъзур касди имтигьанар асул вахтунда вахкана, гьа жергедай яз — алай йисан 631 агъзур выпускникди. Имтигьанар вахкун патал 6 агъзурдалай гзаф чкаяр (ППЭ) туькIуьрнавай. Тешкиллуви­лин кIва­лах­рал ППЭ-рин 300 агъзур­далай гзаф къуллугъчияр, тахминан 6 агъзур мед­работник желбнавай. ЕГЭ кьиле физвай къайдадал жемиятдин патай тах­минан 40 агъзур ахтармишдайда гуьзчивал­завай.

Са тарсунай имтигьанар цIийи кьилелай вахкун патал 144,4 агъзур ученикди арзаяр агакьарнава. Шаз ихьтин мумкинвиликай менфят 105 агъзур касди къачунай.

Имтигьанар кьиле тухудайла къайда­ чIурай дуьшуьшриз талукь яз Рособр­надзордив 72 арза агакьнава, абурукай 69 — имтигьанар тухунин къайдадилай я. Санлай къачурла, ЕГЭ тухудайла къайда чIурай виле акьадай хьтин дуьшуьшар цIи малум хьанач.

Минпросвещенидин кьили  фикир гайи­вал, алай йисуз школайра кIелзавай аялрал гьалтзавай пар тIимиларунин, и мес­элада къайда тунин кIвалах кьиле тухванва. Ида муаллимрин кIвалахдин вахтунин месэлани гуьнгуьна тваз куьмекна. Бюрократиядихъ галаз алакъалу пар кьезиларун патал шартIар, муаллимрин пешекарвилин дережа вахт-вахтунда  хкажунин къайда  тешкилнава. ГьакIни, малум хьайивал, муаллимриз гьакъи гунин цIийи система туькIуьрунин месэладални кIвалахзава.

Сергей Кравцова хабар гайивал, Россиядин просвещенидин министерстводи муаллимар хкягъуниз талукь яз «кузвай линия» ачухнава.  Ам мектебрин директорривай  муаллимар ва я школайра кIвалахдай маса кадрияр, мектебра кIвалахиз кIанзавай ксар  жагъуриз хьун патал  кардик кутунва.

РФ-дин просвещенидин министрди къейд авурвал, 2025-йисан ЕГЭ-дин иш­ти­­ракчийрин арада физикадай, химия­дай­,­ биологиядай, пешекар дережадин ма­те­матикадай ва информатикадай имтигьанар хкягъай аялрин кьадар гзаф хьанва­. Санлай къачурла, выпускникри тIебии илимрин ва муаллимвилин рекьерай пешекарвал къачунин месэлайриз асул фи­кир ганва лагьайтIа жеда. Министрди­ алава хъувурвал, эхиримжи йисара вы­пускник­ри чи уьлкведин аслу туширвал (суверенитет) таъминарун патал лазим  ин­женервилин пешеяр мукьвал-мукьвал хкя­гъунни адетдин кардиз элкъвезва. ТIе­бии илимрин рекьерай международный олимпиадайра къазанмишзавай медалрин кьадардал гьалтайла, Россия кIвенкIвечи пуд уьлкведин арада ава.

С.Кравцова гьакIни хабар гайивал,  кIелунин мукьвал тир кьве йисан вахтунда чи уьлкведа гуманитарный рекьяй тир вузрик экечIун патал  тарихдин тарсунай чарасуз тир  ЕГЭ кардик кутун фикирда авач.

Санлай къачурла, уьлкведин выпускникри государстводин сад тир имтигьанрикай виридалайни хъсан  нетижайралди  — ингилис чIал, виридалайни усалдаказ бинедин математика вахкана лагьайтIа жеда.

Дагъустандикай рахайтIа, республикадин образованидин ва илимдин министерстводи  къейдзавайвал, санлай къачурла, 2025-йисан ЕГЭ-дин нетижаяр вини дережадинбур я. ИкI, пешекар дережадин математикадай  республикада 13 выпускникди 96-далай 99 баллдал кьван къазанмишна, чIехи пай аялар Махачкъаладай я. Тарихдин тарсунай лап хъсан нетижа 3 выпускникдиз хьанва, абурукай кьвед Махачкъаладай, сад Къизилюрт райондай я. Химиядай республикадин 17 выпускникди 100 баллдалди имтигьанар вахкана. 41 ученикди и тарсунай 96-далай 99 баллдал кьван къазанмишна.

РикIел хкин, Дагъустандин Гьукуматди бажарагъ авай выпускникриз 100 агъзур манатдин кьадарда аваз пулдин премияр гузва. Ихьтин пишкешриз, гьич тахьайтIа, кьве предметдай 95 баллдилай гзаф къазанмишай аяларни лайихлу жезва.

Жасмина  Саидова