Дагъустан Республикадин Кьил Сергей Меликован регьбервилик кваз 19-августдиз РД-дин терроризмдиз акси комиссиядин ва оперативный штабдин саналди тир заседание кьиле фена. Анал гьялай кьилин месэла интернетдин майданра терроризмдин ва экстремизмдин идеологиядиз акси яз тухузвай серенжемар гегьеншарунихъ галаз алакъалуди тир.
Алай гьалдиз къимет гуналди, Сергей Меликова къейд авурвал, интернетда тухузвай информациядинни таблигъатдин идеология. чи жегьилар патал чIуру ва зиянлу кIвалах я. Регьбердин гафаралди, жегьилрин арада машгьур хьанвай соцсетра душманри терроризмдин таблигъат тухузва ва террористрин жергейриз чи жегьилар желбзава.
Республикадин Кьили къейд авурвал, региондин пайгарвилин кьилин гьал информациядин кIвалах къайдадик хьунилай аслу я. И карда СМИ-рин ва социальный сетрин кIвалахдихъни еке метлеб ава.
«Чаз аквазвайвал, социальный сетра бязи ксари чеб лап азаддиз тухузва. Республикада кьиле физвай хъсан крар ихтибардай, виляй вегьедай ихтилатарзава», — малумарна С. Меликова. Ада лагьайвал, агъзурралди агьалияр килигзавай гзаф телеграм-каналри инсанрин фикир-хиял чIурзава, жуьреба-жуьре къундармайралди абур алдатмишзава. Гьа идалди уьлкведиз ва чи республикадиз акси ксарин тапшуругъар кьилиз акъудзава. Мярекатдал къейд авурвал, датIана кьиле тухузвай ахтармишунрин бинедаллаз терроризмдин ва экстремизмдин идеологиядин тарифарзавай ва гьа и рекьяй таблигъат тухузвай идараяр патал пулар кIватIзавай сайтар, аккаунтар тайинарзава. МВД-дин малуматдалди, алай йисан 6 вацра инсанар алдатмишзавай, абурукай тапарарзавай 710 материал жагъана. Абурукай 604 экстремизмдиз, терроризмдиз талукьбур тир.
Ихьтин къурхувилиз акси яз, Роскомнадзордин управленидиз абур кIевун патал 704 материал рекье туна.
Сергей Меликова гьукумдин ва муниципалитетрин органрал — соцсетра информациядин таблигъатдин кIвалах гегьеншарун, къайдаяр хуьдай органрал кIвалах хъсанарун тапшурмишна. И карда ада интернетдин мумкинвилерикайни менфят къачун лазим тирдакай лагьана.
«Государстводиз информациядин женгина куьмек гузвай активный блогеррихъ галаз арада гьуьрмет аваз кIвалахун лазим я». И кIвалахдик гьакI илимдинни пешекаррин коллективар, яратмишдай интеллигенция ва тIвар-ван авай инсанарни кутун герек я.
Мярекатдал гьакI террористрин гьерекатрикай транспортдин объектар, образованидин идараяр, гзаф инсанар кIватI жезвай чкаяр хуьниз талукь месэлаярни веревирдна.
Къейд авурвал, республикада интернетдин майданра терроризмдин ва экстремизмдин идеология гегьеншарунин месэлайриз акси яз тухузвай кIвалахдиз гьар йикъан фикир гузва. Хейлин муниципалитетра и темадиз талукьарнавай жуьреба-жуьре мярекатар тешкилзава. Мисал яз, алатай гьафтеда Дербент шегьердин Мирзе Казем-беган тIварунихъ галай библиотекада экстремизмдиз аксивалунин, халкьдин адетар хуьнин, мягькемарунин, миллетрин алакъаяр пайгардик кутунин карда СМИ-рин кIвалахдиз талукь яз элкъвей стол кьиле тухвана. И мярекат Россиядин журналистрин союздин Дагъустандин отделениди ва РД-дин информациядинни печатдин агентстводи тешкилнавай.
Вичин рахунра Дагъустандин отделенидин председатель Мегьамед Ибрагьимова кIватI хьанвайбурун фикир а кардал желбна хьи, алай вахтунда журналистрин хиве кьетIен жавабдарвал гьатзава. КIелзавайбурув уьлкведа ва республикада кьиле физвай вакъиайрикай дуьзгуьн ва гьакъикъи хабарар агакьарунихъ еке метлеб ава. Гьа са вахтунда журналистрин кIвалахди руьгьдин бинеяр ва жемиятдин садвал мягькемарунизни куьмек гузва.
Дагинформдин векил Къурбан Багадзиева къейд авурвал, экстремизмдин ва терроризмдин идеологиядихъ галаз женг чIугунин карда массовый информациядин такьатар важиблу хилез элкъвезва. СМИ-ри халкьдин адетар, миллетрин арада дуствал мягькемаруниз талукьарна, республикада гьалар пайгардикай хкудун патал тухузвай тапан кIвалахриз акси яз гьазурзавай материалрихъ еке метлеб жезва.
Мярекатда республикадин ва районрин газетрин кьилин редакторри, журналистри иштиракна. Анал малум хьайивал, экстремизмдин ва терроризмдин идеология гегьеншаруниз акси яз тухузвай кIвалахдикай кхьизвай материалриз талукь конкурсни малумарнава. Къурбан Багадзиеван гафаралди, чпин макъалайра, передачайра журналистри лап кар алай месэлаяр къарагъарзава, агьалийрив дуьзгуьн хабарар агакьарзава.
Конкурс Дагъустан Республикада терроризмдин идеологиядиз акси комплексный госпрограммадихъ галаз кьадайвал кьиле тухузва.
Нариман Ибрагьимов
