Гьар йисан 18-майдиз чIехи шаир-арифдар СтIал Сулейманан шииратдин сувар кьиле тухун адетдиз элкъвенва. Чи республикадин меркезда, шаирдин хайиди тир районда, хуьре, масанрани.
ЦIинин йисузни и кар тешкиллувилелди кьиле физва. Вични чин къалур тавур вагьшийри кайи кIвал-музей цIийидаказ арадал хкайдалай кьулухъ, руьгьдин чIехи сувар хьиз! Чаз акI я хьи, йисар алатурдавай чун чIехи шаирдин ирсиниз мад ва мад мукьва жезва. Икьван чIаваралди Сулейманакай кхьенвай, лагьанвай вири келимаяр кIватI хъувуртIа, са шумуд томдикай ибарат ктаб арадал къведай. Чна чун арифдардин камалдалди девлетлу, къуватлу авун лазим я. Гьа чIавуз чаз чунни артух чир жедай.
Сулейманан ирс датIана авахьзавай михьи гьамга булах хьиз я. Эгер и чешме гьамиша михьидаказ хуьз тахьайтIа, ам рагъулариз алахъдайбурни хьун мумкин я. И кар тахьун патал чаз Сулейманан къадир хьун, чна адан ирсинин къуват, девлетлувал хуьн важиблу я. Лезги чIалан виридалайни михьи кагьрабаяр шаирдин эсерра гьатнава. Гьавиляй хайи чIалал ашукь тир гьар са кас Сулейманан шииратдиз вафалу хьун чарасуз месэла я.
Шаир Расул Гьамзатова гзаф сеферра тикрарай “Чна Сулейман ваъ, Сулеймана чун хкажна, дуьньядиз машгьурна” гафарин метлеб садрани агъуз аватдач.
Маса келимаярни важиблубур я: “Сулейманаз чун ваъ, чаз ам артух герек я. Сулейман хьтин шаир ганвай халкь я гъвечIиди, я зайифди, я вичивай вич хуьз тежердини туш!”
Чахъ, Шарвили хьиз, Сулейманни гала! Вичи Эминавайни, Саидавайни, вичелай вилик хьайи вири арифдарривай ирс къачур халкьдин хва!
Инал Михаил Шолохова лагьай гафарни рикIел хквезва: “СтIал Сулейман халкьди вичи чIехи авур шаиррин жергедик акатзава. Шаирди хайи халкьдин фикирар, адан шадвилер ва хажалатар чимиз-чимиз инсанар гьейранардай хьтин манийриз-шиирриз элкъуьрна. Ашукьдин къуватдалди девлетлу хъхьай абур эбеди амукьун патал цIийи кьилелай халкьдин арадиз хъфена”. “Ашукь” гаф писателди “ашукь хьанвай” манада ишлемишнава.
Къенин аямда алаш-булашди гьикьван кьил хкажнаватIани, гьахъсузвилери басрухар гузватIани, СтIал Сулейманан шииратди чи руьгьдин пак къуватар артухарзава.
Архайинвал тежез рикIин,
АтIайла кесибдин мумкин,
Я ахварал тефиз секин,
Куьгьне хире тIал гьатайла.
Гагь регъуь жез, гагь-гагь кичIез,
ПIузарар хъуьрез, рикIер шез,
Эхир кьилни эхиз тежез,
Авахьна буьвел ацIайла…
Ихьтин жавагьирар, алатай асирдин эвел кьилера кхьейбур ятIани, къенин йикъарихъ галаз гьикьван кьазва?! Куьгьне хирерни бархунар тIимил жезвач, амма абур, “ацIай буьвелар” хьиз, авахьдай югъни алукьдайдал шак алач.
Вахт санал акъвазнавач. Ада вири чпин чкайрал тайин хъийида.
Чна СтIал Сулейманан шииратдин сувар мубаракзава, гьуьрметлу кIелзавайбур!
Мердали Жалилов