Вирисоюздин писателрин Сад лагьай съезддал дагъви чубанрин хьтин парталар алай яшлу касди вичел виридан фикир желбзавай. — Им СтIалви, СтIал Сулейман я, — лугьузвай сада-садаз, — дагъустанви ашукь я. Ада съезддал вичин ватандай шиирралди туькIуьрнавай тебрик гъанвай. Кьуьзуь кас аванзалда агъайнадаказ, са чуькьни тийиз, вичел рахадай нубат атун гуьзлемишиз ацукьнавай.
Съезддин программа еке жезвай. Къвезвай делегацийри ам чIехи ийизвай. Рахазвай ксарин сан-гьисаб авачир ва абурун рахунар экуьнилай нянал вегьин хъийизвай. И вахтунда Колонный залда гьакIани зегьем тир, гьава фотографрин хъиткьинзавай юпитерри генани ялавлу ийизвай. Чун лагьайтIа, жизви бейни квахьнавайбур, къиздирма акатнавайбур хьиз, президиумдай почтарин бюродиз, анайни машинисткаяр ацукьнавай чкадиз, фойедиз, мандатный столдихъ физ-хквезвай, инал чаз, запискаяр вугуз, эвер гузвай. Люстрайрин эквери ишигълаваннавай залда, чимивиляй гатун кьелечI перемар гьекь хьанвай чкада, чун герен-герен ацукьиз-къарагъзавай, сада-садаз меслятар къалурзавай, зенгералди селигъа хуьн патал эвер гузвай.
Ам лагьайтIа, гьа сифте юкъуз хьиз, къалин сун чухва алаз, такабурлудаказ, амма дамах гвачиз, секиндиз ацукьнавай. Ам са гьиниз ятIани вичин виликай килигзавай. Анжах са сеферда, вичин патав Горький къвезвайди акурла, ам алай чкадилай къарагъна, чина хъвер къугъваз, хушвилелди адан къаншардиз фена Горькийдихъ галаз санал адаз залдин дестекар, залда ацукьнавайбур, ана кузвай лампаяр аквазвай. Горькийдиз эвер гайивалди, гьамни адахъ галаз фена.
Чаз гьакьван кичIе тир трибунадихъай адаз кIусни къурху авачир. Трибунади адан сес, секинвал, къекъуьнин тегьер, дамах гвачирвал са жизвини дегишарнач. Адаз гаф гана. Зал игьтиятлу хьана. Таниш тушир чIал секиндаказ, вичин эбедивал хвена, авахьна фена. Гьасятда кьатIузвай: адаз и залда дар тир, акъвазнавай чкани са артух кьакьанди тушир. Адаз гьакьван яргъа чкаяр аквазвай ва ам гьакьван аршдани авай. Ингье, вуч ада тебрикрилай гъейри, Дагъустандай гъанвайтIа, ингье са шумуд йикъан къене ам вуч гваз чи арада ацукьнавайтIа.
Хайи халкьдин савадлувилин цIийи бинеяр кутаз жедай ксарин кьисметар пехилвал ийиз жедай хьтинбур я. Абура вири меденият ава: абурун гьар са кам, нефес, фикирринни крарин гьерекат, беденрин къаматар, вири руьгьламиш хьанва. Виридахъ метлеб ава ва вири хийирдихъди я. Ада яратмишнавай эсеррилай гъейри, халкьдин манидардин вичин уьмуьрни кхьинрин памятник я, вучиз лагьайтIа автордикай вичикай гележегдин несилар патал ктаб жезва.
СтIал Сулейманан кьисметни ихьтинди я. Вичиз хас тир тIебиивал гваз ада гьар гьихьтин хьайитIани гуьрцелдилай кам вегьена ва гьа тегьерда ам эбедивилени гьахьда. Ана адакай рикIел аламукьдай вакъиа-риваят жеда, руьгьдин михьивал , ихтибарлувал, дамах гвачир илгьам гвай.
(Макъала 1937-йисуз “Литературадин газетда” — СССР-дин писателрин Союздин кьилин органда чап хьана.
Чна “Лезги газетдин” 2009-йисан
14-майдин нумрадай)
Борис Пастернак
