30-майдиз Сергей Меликован регьбервилик кваз республика газдалди таъминарунин ва региондин энергетикадин, яшайишдинни коммунальный майишатдин карханаяр дурумлудаказ вилик финин месэлайриз талукь штабдин заседание кьиле фена.
Уьлкведиз къадагъаяр малумарнавай вахтунда республикадин экономика еримлу авун патал кьабулзавай серенжемрикай РД-дин Гьукуматдин Председателдин сад лагьай заместитель Руслан Алиева суьгьбетна. Ада малумарайвал, къенин йикъалди республикада гъвечIи ва юкьван карчивилел машгъул субъектрин кьадар тIимил жезвач. Экономикадин гьалар регьятбур туштIани, эгер 2022-йисан 1-январдиз республикада 42 агъзур карчи авайтIа, 10-майдин делилралди, абурун кьадар 52 агъзурдав агакьнава.
Республикадин хуьрер газдалди таъминарзавай гьалдикай РД-дин энергетикадин ва тарифрин министрдин къуллугъ вахтуналди тамамарзавай Ризван Мурадова лагьана. Адан гафаралди, “Газпром газификация” ООО-ди махсус программадин бинедаллаз газдин 250 объект эцигиз гъиле кьазва. Гьа са вахтунда дагъдин 11 район газдалди таъминарунин месэла четинди яз амукьзава. 2022-йисан 1-январдин делилралди, 1589 хуьруькай 749 хуьруьз газдин линияр тухванва. 840 хуьруьв гьеле газ агакьнавач.
Р. Мурадова газ ахъайзавай станцийрал пара гуж алайдакайни лагьана. Къенин йикъалди республикада ахьтин 20 станция ава. “Газпром” ПАО-ди гзаф гуж алай 18 станция ва са газопровод цIийикIа туькIуьр хъувунин ва ремонт авунин программадик кутунва. Гъилевай йисуз кьиле тухудай серенжемри пара гуж акьалтзавай 9 станция цIийи техникадалди таъминарда.
Газдин линияр тухванвай хуьрера кIвалер газдик кутуниз талукь яз докладчиди лагьана хьи, гьелелиг агьалийрихъ галаз 509 икьрар кутIуннава.
“Эгер тайинарнавай пландик 2147 кIвал кутунватIа, республикада и жигьетдай кьиле тухвай мониторингдин нетижада малум хьана хьи, газдик кутуна кIанзавай кIвалерин кьадар 23 агъзурдалай алатнава. Бязи районра агьалийрин кIвалер газдик кутунин патахъай герек тир кIвалахар тамамвилелди кьилиз акъуднавач”,- малумарна Р. Мурадова.
Мисал яз, ада чпихъ агьалийрин кIвалер газдик кутунин вири мумкинвилер авай хуьрер умуми пландик кутун тавунвай 20 райондин тIварар кьуна. И месэладиз баянар гуналди, Дагъустан Республикадин Кьили 1-июлдалди и кIвалах куьтягьунин тапшуругъ гана.
Региондин регьберди чпи чпиз кIвалер, карханаяр, цехар газдик кутунвай месэладикайни ихтилат кудна. “Эгер кIвализ лазим тир документар туькIуьрнавачтIа ва ада газ ишлемишзаватIа, им законсуз кIвалах, газ чуьнуьхун я. Ида хейлин зиянни гузва. Ихьтин крарал эхир эцигун герек я”.
Дагъустандин Кьили мал-къара, лапагар куьчарзавай чилерал арадал атанвай хуьрерин, кIвалерин месэладай кьил акъудунин тапшуругъни гана.
И месэладикай алава яз “Газпром межрегионгаз Махачкала” ООО-дин генеральный директор Ленар Мансуров рахана. Ада къейдна хьи, Дагъустан Республика газдалди таъминарунин программада къейднавай кIвалахар кьилиз акъудун патал 14,2 миллиард манат чара авунва. Адакай 13,2 миллиард манат “Газпром” ПАО компаниядин такьатар я. Программадин бинедаллаз 41 агъзур кIвал газдик кутадайвал я. Ида Дагъустандин шегьерар, районар газдалди таъминаруни 81 процент тешкилда (алай вахтунда 75,8 процент).
И месэладиз талукь яз Сергей Меликова рикIел хкана хьи, хуьрер, кIвалер газдик кутунин программа РФ-дин Президентдин тапшуругъ я.
РД-дин Гьукуматдин Председателдин заместитель, чилерин ва эменнидин алакъайрин рекьяй министр Заур Эминов вичин рахунра кар алай месэладал акъвазна. Ада лагьайвал, хуьрер, кIвалер газдин линийрик кутун патал кIвалериз ва чилериз талукь документар къайдадик кваз хьун лазим я. Квачиз хьайитIа, абур, законди истемишзавайвал, туькIуьр хъувуна кIанда. Идахъ галаз сад хьиз, вице-премьердин гафаралди, хейлин хуьрерихъ гилани генеральный планар авач.
Росреестрдин РД-дин управленидин регьбер Арсен Пирмегьамедова кIвалерин ва чилерин участокрин хсусивал регьятдаказ регистрация ийидай серенжемрикай лагьана. Регистрация авунин вахт 7 йикъалай 3 йикъал хканва. Вилик акъвазнавай месэлайрин гъавурда гьатнавай агьалийрик хсуси эменни фад-фад регистрация ийиз юзун акатнава. И кар мадни йигиндиз кьиле тухун патал хуьрерин администрацийрин кьилери агьалийрихъ галаз гъавурдик кутунин кIвалах тухун герек я.
2022-йисуз республика газдалди таъминарунин программадин сергьятра аваз 56 газопровод фенвай районрин ва хуьрерин мулкара герек тир кIвалахар кьиле тухуда. И крар йисан эхирдалди куьтягьун лазим я. ИкI, Къумтуркъала районда 12 километрдин мензилдиз чIугунвай газопроводдални герек кIвалахар тухуда.
Мярекатдал малум хьайивал, бязи районра яшайишдинни коммунальный къуллугърин жигьетдай икьрарар кутIун тавунвай кIвалерин кьадар тIимил жезвач. Идахъ галаз алакъалу яз, шегьеррин ва районрин администрацийрин кьилериз лап мукьвал вахтара и месэла тамамвилелди гьялунин гьакъиндай тапшуругъ гана.
«Лезги газет»
