Виринра хьиз, СтIал Сулейманан райондани суьрсет гьасилунал хуьруьн майишатдин карханаяр, лежбервилинни фермервилин майишатар, арендаторар ва хуьрерин агьалияр машгъул я. Абуру муниципалитетдин экономика мягькем хьуник еке пай кутазва.
Арендаторрикай рахадайла, райондин хуьруьн майишатдин ва суьрсетдин управленидин начальникдин заместитель Гьамидин Абдулкъафарова чаз лагьайвал, районда уьзуьмчивилин, багъманчивилин, набататчивилин, майвачивилин ва хуьруьн майишатдин маса хилера зегьмет чIугвазвай арендаторрин кьадар эхиримжи йисара къвердавай артух жезва. Алай вахтунда абур 960-далай виниз я.
Чилин къадир авай, кIвалахда агалкьунар къазанмишзавай арендаторрикай яз, Гьамидин Абдулкъафарова чаз Эминхуьряй тир Фахми Кьасумован (шикилда) тIвар кьуна.
Чун фейила, гьяд югъ тиртIани, Ф.Кьасумов хуьруьн агъа пата авай участокда “Т-40” маркадин трактордалди мухни юнжа какадарна цанвай никIе гъар гунал машгъул тир.
— Ина 1 гектардин чил ава, — лугьузва арендаторди. — И участокда за виликамаз дериндай цан цана. Сифтедай заз ина къведай йисан гатфарихъ мухни юнжадин тум какадарна цадай фикир авай. Зулухъай цайи къелемди амайбурулай са йисан вилик бегьер гъида, лугьузва бубайрин мисалда. Гьайиляй за и участокда тумар зулухъай чилик кутуна.
Мадни, Фахми Кьасумова алава хъувурвал, мухни юнжа цана экъечIай чкайрай вахчур алаф малар, лапагар патал менфятлу ем я. И кардихъ ам вичин тежрибади инанмишарнава.
Мукьвара Ф.Кьасумова хуьруьн мулкуна 3 гектарда мухни цана. Идалайни гъейри, Фахмидихъ 2 гектар тIебии векьин уьруьшарни ава. Абурни герек авачир кьаларикай михьнава, участок сеткадалди, цацаралди кIевирнава.
Чахъ галаз ихтилатар авур са шумуд декьикьадин вахтунда Ф.Кьасумова 5-6 сеферда “чил диде я, адан къадир хьана кIанда” гафар тикрарна. Гьакъикъатдани, вичиз хуьруьнвийри “чуьлдин инсан” лугьузвай арендатор чилин къадир авай, зегьметдал рикI алай инсан я. Адахъ техилар цадай майданар, векьин уьруьшар артухардай къаст ава. Амма хуьруьн мулкуна азад чилер саки амач. Чилин участокар арендада кьуна, шумудни са йисара менфят къачун тийизвай инсанар акурла, Фахмиди гьайиф чIугвазва.
Ф.Кьасумов малар, лапагар хуьнални машгъул жезва.
— Инлай чаз аквазвайбур Хив райондин Хъукьварин хуьруьн колхоздин ятахар я, — гъил туькIуьрна, ада Шур дереда авай мал-къарадин тевлеяр къалурзава. — Жувахъ галаз дуствилин алакъаяр хуьзвай са шумуд касдихъ галаз зани ана малар, лапагар хуьзва. И кар авуниз зун жуван хуьре чилер тахьун себеб яз мажбур хьана. Чна мал-къара гатуз дагъдин, гатфариз Шур дередин калун участокда хуьзва. Жуван хуьре мумкинвилер хьанайтIа, регьятни жедай, мал-къарадин кьадар — артухни.
Куьгьнебур ятIани, Ф.Кьасумовахъ “ГАЗ-53” маркадин машин, “Т-40” маркадин трактор, адахъ акалдай хуьруьн майишатдин алатарни ава. Абуру арендатордиз хуьруьн кIвалахар тамамарунин карда куьмек гузва.
Ф.Кьасумова хизандин игьтияжар патал гъвечIи-гъвечIи участокра картуфар, салан майваяр, емишар битмишарзава. Ада гьакI як, нек, ниси, шурни гьасилзава.
КIвалах руьгьдин игьтияждай кьунвай Фахми Кьасумовахъ ва ам хьтин маса зегьметчийрихъ элкъвена, чаз лугьуз кIанзава: квез къуватар гурай, куь зегьметдин бегьерар артух хьурай!
Хазран Кьасумов
