КицIин къайгъударвал

“Лезги газетдин” алай йисан 25-нумрадиз акъатай Мерд Алидин “Акьуллу пехърекай” ва М.Магьамдалиевадин “Гьайванрин алемда” макъалаяр, кIе­лай­ла завайни жуван вилералди акур ва ван хьайи агьвалатрикай кхьин тавуна акъвазиз хьанач.

Зулун вахт тир. Гуьне патан цIарак хипери йиф акъудзавай. Йиферикай са йифиз хиперин къаравулвал Забитан стхади ийизвай. Забит и  йифиз кIвале ксанвай. Хуьр вири секин хьанвай береда суьруьдик жанавурар акатна. КицIелай жанавуррихъ галаз женг тухуз алакьнач. Стхадивайни аявал хъхьанач. Суьруьдихъ галай кицI Забитаз “хабар гуз” хуьруьз хтана. Забит ксанвай кIвалин дакIардихъ кицI кIевиз “ав-ав” ийиз элуькьна. Забита дакIар ахъайдалди кицI секин хьанач. Ам элукьзавай те­гьер­ акур Забит, ийир-тийир квахьна, кицIин гуьгъуьниз фена. КицI вилик, Забит гуьгъуьна. Дуьз суь­руь ацукьнавай чкадал. Кили­гайтIа, са гьайванни ина амач. Акуна-такуна эквни хьана. Гьи­са­байла, 15 лапаг жанавурри кукI­варна, амайбур инай-анай кIватI хъувуна.

Бес им акьуллу кицIин къайгъударвал тушни!

***

Им са шумуд йис идалай вилик хьайи кар я. Маларин нубат (раж) атайла, зунни зи къунши Зейнидин малар гваз гуьне патан Гарал дагъдиз фена. Са дуьзен чкадал тух хьанвай хиперин суьруь, а патал хьиз, рагъул рангунин кицIни, тIишни пацарал эцигна, ацукьнава. За зи къуншидивай хиперин чубан ­гьина аватIа жузуна, адани чубанни са сериндик ацукьнава жеди лагьана. Гзаф вахт алатна, чубан чаз акунач. Са герендилай вири хипер къарагъна, векь  нез-нез дагъдин син кьуна кицIни гуьгъуьна аваз лап чаз аквадай кьван мензилдиз хкаж хьана. Сятдин пудар хьайила, хиперин суьруь чи къаншардиз хтана. Мад суьруьдихъ кицI гала, чубан галач. Чаз акваз-акваз ­хипер кицIни галаз синяй агъуз хъфена (абур кицIи цел тухвана хкай хьтинди тир). Югъ няни ­же­далди гзаф вахт амайди кьа­тIай кицIи лапагар дагъдай агъуз­ ра­къурна. Вични суьруь аквадай дагъдин синел абуруз тамашиз ацукьна. Гьа икI, кицIи вичин ­хипер я маса суьруьдик (ина пуд суьруь авай) кутунач, я  са  ха­та­лувални агуднач.

Югъ нянихъ эл­къвейла, чун чи  маларни гваз хуьруьз хъфидайла акуна хьи, хипер кицIни галаз хуьруьз ­мукьва са дагъдин синек ацукьнавай.  Патав келемар цанвай сал гвай­тIани, кицIи абур саламатдиз хвена, са лапагни салаз ахъайнач. Малум хьайивал, суьруь  капI-тIеат ийизвай динэгьли итим Жамалов Забитанди тир. Пакад юкъуз чал суьруьдин сагьиб­ гьалтна. — Забит, куь суьруьдив гвайди чубан тушир, кицI тир, им гьихьтин кар ятIа, лагьай­тIа жедачни? Забита лагьайвал, адан Рагъвац хиперив 5-6 юкъуз текдиз физва, лапагрикай гьич садни хкуд тавуна, абур хъсандиз тухарна хкизва. 5-6 югъ ­алатайла, мад кицIи текдиз лапагар хуьник хев кухтазвач, ахпа зунни галаз фена кIан жезва. Мад са шу­муд йикъалай Забита кицI текдиз суьруь хуьз рекье твазва.

Саид-Агьмед Абдурашидов