ТIебиатдин патай верги ганвай, амма халкьдиз чпикай бес кьадар хабар авачир пешекарар гзаф ава. Ахьтинбурукай сад бажарагълу композитор, туькIвей хизандин кьил, лап хъсан пешекар муаллим  Мавлудин  Гьамзабегович  Хаиров  я.

М.Гь.Хаиров 1956-йисан 14-августдиз Ахцегь райондин Хкемрин хуьре дидедиз хьана. 1972-йисуз хайи хуьре юкьван мектеб акьал­тIарайдалай кьулухъ гележегдин композитор Махачкъаладин Г.А. Гьасанован тIварунихъ галай музыкадин училищедиз гьахьна. Училище акьалтIарай 1976-йисуз Мавлудин Хаиров Астрахандин госконсерваториядин дирижер­вилинни хордин факультетдиз гьахьна.

Консерватория акьалтIарай 1981-йисуз Мавлудин Дербентдин музучилищедиз кIвалахал ракъурзава. Училищедин хордин руководитель яз ада къенин йикъалди зегьмет чIугвазва.

2014-йисалай композиторди Дербентдин 1-нумрадин аялрин музыкадин школадин директор язни кIвалахзава.

Гзаф йисара М.Хаирова “Еке хор”, “Камерный хор” тIварар алай яратмишунрин коллективриз регьбервал гана, жуьреба-жуьре коллективрихъ галазни кIвалах тух­вана.

Чи милли меденият, музыкадин искусство вилик тухуник Мавлудин Хаирова лайихлу пай кутазва. Республикадин конкурсра, фестивалра иштиракунай М.Хаиров, регьбер хьиз, гзаф дипломризни грамотайриз лайихлу хьана.

Композитор гьакIни лезги милли­ культура ахтармишун ва вилик ту­хун патал тешкилзавай мярекатрин, фестивалрин ва конкурсрин тешкилатчи ва активный иштиракчи я.

2000-йисуз А.Пирсаидован мергьяматлувилин куьмекдалди Мавлудин Хаирован  “Лезги халкьдин ма­нияр ва кьуьлдай макьамар” ктаб чапдай акъатна.

М.Хаирова алай вахтунда Россиядин жуьреба-жуьре шегьерра: Москвада, Тюменда, Сургутда, Астраханда, Дагъустандин Огнида, Кьиблепатан Дагъустандин районра ва масанра кIвалахзавай вичин ученикрал дамахзава.

Мавлудин муаллимдин къелемдикай жуьреба-жуьре жанрайрин вишелай виниз эсерар хкатнава. Абурун арада хор, вокалдин ансамблар, солистар патал яратмишунар, халкьдин манийрин обработкаяр ва аранжировкаяр ава. М.Хаирован яратмишунар музыкадин училищедин коллективрин, Лезгийрин СтIал Сулейманан тIварунихъ галай муздрамтеатрдин, музыкадин мектебрин, солистрин, халкьдин алатрин оркестрдин репертуарра гьатнава.

Композитордин яратмишунрикай чавай С.Рамазанован “КьепIир Айисат”, Р.Гьамзатован “Дагъви ди­шегьли” мюзиклар, Г.Хугаеван “Зи ирандиде”, А.Атаеван “Агь, а варз алай йифер”, М.Шамхалован “Гъуьлуьн диде”, “Малла Нисредин”, “Часпар”, “Аюхар” тамашайриз, “Нефс”, “Зиярат” драмайриз кхьенвай гьавайрин, какахьай хор ва оркестр патал “Бахтавар” сюитадин, “Хуьре пакама”, “Дербентдикай ма­ни”, “Россия — зи Ватан”, “Дербентдин гимн”, ва гьакIни “Хкемар”, “Калукар”, “Лезги гьава”, “РикIин тIал”, “Лагь, билбил”, “Камила”, “Рахазмач яр”, “Дидедиз” манийрин ва масабурун тIварар кьаз жеда.

Мавлудин Гьамзабеговича гьакI­ни лезги халкьдин  манияр, чи машгьур бязи  композиторрин эсерар обработка авуна.

Дагъустан Республикадин куль­турадин лайихлу работник Мавлудин Гьамзабегович Хаирова милли меденият вилик тухунин рекье зегьмет чIугунин, чIехи жезвай несилдиз музыкадин искусстводин сирер чирунин кIвалах давамар­зава.

Эдуард Ашурагъаев