Малум тирвал, мектебдиз фидай яшар тахьанвай аялриз тербия гун, абур уьмуьрдиз гьазурун важиблу месэлайрикай я. Иллаки алай девирда аялар обществодиз вафалубур яз чIехи авун уьмуьрдин истемишун тушни бес?! И карни сифтени-сифте тербиячийрин камаллувилелай, аялрал абурун рикI хьунилай ва абурун гьакъиндай къайгъударвал авунилай аслу я.

Мукьвара зун Мегьарамдхуьруьн райондин Советский хуьре фадлай кардик квай аялрин “Ласточка” бахчадиз акъатна. Анин гьаятди гегьенш чка кьун­ва. Ана секинзавай. Ноябрдин варз тир­тIани, къацузмай тарари, нехишдин кIалубра цанвай цуьквери, жуьреба-жуьре шир янавай беседкайри, перпилагри иниз атай гьар са касдин гуьгьуьл­ ачух­­завай. Да­раматдин къенез гьахьайла, анаг аялрин сесе­рив ацIанвай. Пенжерра цуьквер эциг­на, чилик халичаяр вегьена, цларал жуьреба-жуьре шикилар эляна, гьар са кар сириштада авай. Пакаман вахт тир. Аялар кьа­булиз, тербия­чийри абуруз та­вазвилер ийизвай. Чна бахчадин заведующий  Таира­  Наримановна  Забитова­дин вилик са шумуд суал эцигна­.

• Аялрин бахча кардик кваз шумуд йис я?

— Бахчади 1982-йисалай инихъ кIвалахзава. И девирда ина хуьруьн гзаф аялри тербия къачуна. Къе абурукай Ватандиз, халкьдиз вафалу инсанар хьан­ва­, гзаф чкайра зегьмет чIуг­вазва.

• Куьн кьиле авай идарада алай вахтунда шумуд аял ава?

— Вири виш аял ава. Яшариз килигна, абур ругуд группадиз пайнава. Гьар са группада 15-20 аял ава.

• Бахчада тербия къачузвайбуруз квевай гьихьтин шар­тIар яратмишиз хьанва? Абуруз тIуь­нар гун гьикI тешкилнава? Квез куьмекар гудай ксар авани?­

— Гележегдин несилар сагъламбур, викIегьбур яз чIехи хьун патал чна вири жуьредин серенжемар кьабулзава. Абуруз йикъа пуд сеферда кфетлу тIуьнар гузва. ЯкIун хуьрекар, емишар, майваяр, ширинлухар гьамиша ава. Райондин образованидин управлениди гьафтеда пуд сеферда чун продуктралди таъминарзава, чи игьтияжар гьар патахъай фикирда кьазва.

• Бахчада гьихьтин мярекатар кьиле тухузва?

— Чи везифа аялар сагъламбур, чирвилер авайбур, зегьметдал рикI алайбур яз чIехи авун я. Аялриз чна вири суварриз утренникар, чпин иштираквал аваз концертдин программаяр тешкилзава. Абуруз гьакI урус чIал, гьисабар кьаз, шикилар чIугваз, музыкальный руко­водитель Гьажагьмедов Валентина манияр лугьуз­, кьуь­лер­ ийиз чирзава. Физ­ин­структор­ Мамедгьуьсейнова Ламияди гьар­ экуьнахъ аялрихъ галаз физ­за­рядка ийизва, физкультурадинни спортдин къугъунар тешкилзава. Идалайни гъейри, мектебдиз фидай яш хьанвай аялриз чна махсус программадай ва ингилис чIа­лай чирвилер гузва. Чна абур шад гьалара школадиз рекье тваз­ва. Ина аялрихъ галаз социальный педагогди, психологди, логопедди ва маса пешекарри кIвалахзава.

• КIвалахзавай къуллугъчийрилай куьн рази яни?

— Гьелбетда. Ина 20 кас тербиячийри, гьа икьван кьадарда аваз техперсоналди дуствилелди, галатун тийижиз, зегьмет чIуг­вазва. Тер­бия­чияр ма­х­сус образование, жуьреба-жуьре категорияр авайбур я. Абур чпин пешедиз вафалу, еке стаж ва тежриба авай пешекарар я. Бахчада фадлай кIва­лахзавай Рустамханова Санията, Валехова Фаридади, Гьасаналиева Се­да­къета чпин хиве авай  везифа­яр­ намуслувилелди кьилиз акъуд­­зава. Абуру чпин чирви­лер, къуватар бицIе­кар дуьздаказ, алай вахтуни истемишзавайвал тербияламишуниз гузва. Жегьил тербия­чияр патални абур хъсан наси­гьатчияр я. Чи тербиячийри районда кьиле физвай конкурсрани иштиракзава. Ме­села, “Йисан тербиячи” конкурсда тербиячияр тир Юлчиева Теллиди — 2, Алимирзоева Зарията 3-чкаяр кьуна.

Бахчадин медсестра Фетуллаева Багьаятан кIвалахни тариф авуниз лайихлу я. Ада гьар экуьнахъ аялрин сагъламвал, михьи­вилер ахтармишзава, тIуьнрал гуьзчивал тухузва, вахт-вах­тун­да­ профилактикадин серенжемар кьабулзава. Райондин духтуррини, медицинадин тадаракар гваз атана, чи аялрин сагъламвал­ ахтармишзава.  Ашпазар тир Гьабибова Магьижата, Халилова Фаинади аялриз жуьреба-жуьре дад­лу хуьрекар гьазурзава. Рай­он­­да чи бахча хъсанбурукай сад яз гьисабун дуьшуьшдин кар туш­.

• Куьне аялриз ийизвай къуллугърилай диде-бубайри на­разивал авур дуьшуьшар авани?

— Ахьтин дуьшуьшар садрани хьанач.

• Заведующий яз, квел кIва­­лахда гьихьтин четинвилер гьалтзава?

— 2013-йисуз зун заведующийвиле тайинарайла, сифте заз гзаф четин хьана. ГьикI лагьайтIа, зун бахчадин кIвалахдин гъавурда хъсандиз авачир, амма истемишунар екебур тир. Зи кIвалах­дин юлдашри заз екез куьмекарна, карни вилик фена. Четинвилерикай рахайтIа, ихьтин кардикай лугьун: бахчадин дараматдал алай гьал акурла, инсандиз бегьем къагьар къведай. Ам гзаф куьгьне хьанвай, ракIарар, пенжерар, полар гьалдай фенвай. Аялриз кIвачин къапар хтIундай чкани авачир. Сифтени-сифте за ракIарар, пенжерар дегишарна. Полар са гьалда ремонтна. Гуьгъуьнлай кIвачин къапар хтIун­дай­ дегьлиз ва  музыкадин тарсар тухудай еке зал гилиг хъу­ву­на­­. Вири санлай 150 квадратный метрдин дарамат ахкална. Вири и крара заз райондин образованидин управленидин начальник Улубег Муьгьуьдинович Абей­тул­­лаева, коллективди ва аялрин диде-бубайри куьмекна. Абу­ру вирида за башламишай кIва­лахрин тереф хвена ва абур кьилиз акъуддай мумкинвални гана. За абуруз виридаз рикIин сидкьидай сагърай лугьузва.

Алай вахтунда бахчадин дарамат капитальнидаказ ремонт авунин, цIийи дарамат эцигунин чарасузвал я.

Таира Наримановнадин суьгь­бетдай малум хьайивал, ам кьиле­ авай аялрин бахчадиз кIва­лах­дихъ хъсан нетижаяр хьун, адан гьар йикъан галатун тийижир зегьметдин нетижа я. Адан гьакъиндай ингье чIехи тербиячи Рустам­ханова Санията вуч лугьуз­ватIа:

— Таира Наримановна вичин пешедал рикI алай, кIвалахза­вайбурувай кIеви истемишунардай, гъиле кьур гьар гьи кIвалах хьайитIани кьилиз акъуддай инсан я. Чаз, тербиячийриз, кIва­лах­дай ва гележегдин несилдиз къулай шартIар яратмишун патал адан чалишмишвилер екебур я.

Суьгьбетдилай гуьгъуьниз зунни заведующий тербиячийри аялрихъ галаз тарсар тухузвай, къаткиз-къарагъзавай кIва­лериз килигиз фена. Ина аялриз хуьрек недай, къугъвадай ва ксудай кьилди-кьилди кIвалер ава. Ана истемишзавайвал михьивилер хуьзва. БицIекар къаткизвай мес-къуьжни хъсандиз михьизвай. Ина кIвалахзавай къуллугъчияр аялриз вири патарихъай къулайвилер яратмишиз алахъзавайди кьатIуз жезвай.

Къуй куьне тербия гузвай аялрикай гележегда Ватандиз вафалу кьегьалар хкатрай, гьуьрметлу тербиячияр!

Надият Велиева