Дагъустандин государстводин ктабрин чапханади и йикъара, чIехи арифдар СтIал Сулейманан юбилейдиз бахшна, кIелзавайбуруз урус чIалал лап вижевай савкьат багъишнава: “Вахтунин гьахъ гьинаватIа?..” ктаб. Ам туькIуьрайди, сифте гаф кхьейди ва хейлин шиирар урус чIалаз таржума авурдини Дагъустандин халкьдин шаир Арбен Къардаш я.
Къейдна кIанда: Сулейманан шиирар, абурун къенепатан руьгь, туькIуьр хьунин устадвал, чIалан кьетIенвилер, фасагьатвал, художественный такьатралди девлетлувал хвена, сифте яз кIелзавайбурув агакьарайдини чи жегьил несилдин чIехи векил, хайи ва урус чIаларин лап дерин къатарайни кьил акъудиз алакьзавай таржумачи Арбен Къардаш я. “Чаз таниш тушир Сулейман” ктаб и жигьетдай тарихдинди я.
Гиланди ХХ асирдин Гомер кIелзавайбуруз мукьва авунин карда къачунвай нубатдин кам я. Вичин тIварцIяй аквазвайвал, ктабда асул гьисабдай шаирдин философиядин, яни дуьньядин крарай кьил акъудиз алахъунин фикирар, веревирдер, суаларни жавабар квай эсерар гьатнава. Дуьнья лагьайтIа, Сулейманаз неинки вичин вилералди аквадай, гьакI хамуналди, ивидалди гьиссдай мумкинвал хьана.
Куьгьне ва цIийи, ачух ва дар, михьи ва фашал, дустарин ва душманрин, вафалубурун ва вафасузрин, игитрин ва хаинрин, мердбурун ва намердрин ва икI мадни рафтарвилер, бягьсер, акьунар акуна. Гьавиляй адан гьар са эсер акьулдинни камалдин, насигьатдинни инанмишвилерин, жуьреба-жуьре уламрай, дарвилерай, курвилерай экъечIдай къуватар гудай гьиссерив ацIанва. Урус чIалан таржумайрани а гьиссер хуьз алакьнава. Ктабда чаз малум тир таржумачийрин — С.Липкинан, Н.Ушакован, Я.Смелякован, А.Суркован ва масабурун алахъунрихъ галаз санал хейлин цIийи авторрин таржумайри гегьенш чка кьунва. Абурун жергеда ктаб туькIуьрайди тир А.Къардашалай гъейри, Е.Чеканован, В.Бояринован, М.Агьмедовадин — Колюбакинадин, Р.Кельбеханован лап хъсан таржумаяр ава. И карди субутзавайвал, шаир СтIал Сулейман, са бязи «цIийи критикри» лугьузвайвал, вичин тахтунай авудиз хьанвач. Ам генани мягькемдиз вичин аршда ава, цIийи-цIийи несилар вичин илгьамдин нураралди руьгьламишзава.
Эгер сифтегьан ктабра шаирдин тарифринни бахшбендерин шиирри гзаф чка кьазвайтIа, гилан ктабда гьакъикъи гражданвилин, эбеди яз инсанрин вилик акъваззавай уьмуьрдинни ажалдин, накьанни къенин ва пакадин алакъайрин эсерри гегьенш чка кьунва. А.Къардаша таржума авунвай “Фагьума”, “Гуьгьуьлдиз”, “Дуьньядиз”, “Амач хьи”, Р.Келбеханован — “Тапан коммунист”, “Михеннетдихъ ара…”, В.Бояринован “Бязи ахмакь” ва маса эсерар, гьа къе кхьейбур хьиз, ванзавайбур я. Им еке шадвал, гьахьтин еке савкьатни хьанва.
Заз ктаб туькIуьрай ва адал зегьмет чIугур вирибуруз аферин лугьуз кIанзава.
Гьайиф чIугвадай кар ам я хьи, ктабдин тираж анжах 300 экземпляр я. Ахьтин чIехи тIварцIиз икьван тIимил?!.
Девирдай, дугъриданни, Сулеймана вичи лагьайвал, кьил акъатзамач.
Я гьахъ, гьисаб, мизан, терез
Течиз, гъейрибурал хъуьрез,
Иеси кьей кьуртIи вечрез
Вич ацукьдай кьур тийижиз…
Дуьнья хьана алаш-булаш,
Сулейманан гьалар яваш,
Юхсулвили ийиз саваш,
Я гьуьрмет, хатур тийижиз…
ИкI тахьун лазим я. Яд хьайи вирериз яд хкведа лугьуда. Гьахъни гьуьрмет, лайихлудаз вичин къимет хкведайди чун инал раханвай ктабдини субутзава.
Мердали Жалилов
