ЛЕЗГИ ЭДЕБИЯТ

Девирдин къамат арадал гъиз

Шагьабудин  Шабатов. 1975-йисалди лезги магьалда ихьтин кас авайди тушир. Кьурагь райондин Агъа Макьарин хуьре 1951-йисуз дидедиз хьайи аял Шагьабудин Гьамидов яз чIехи жезвай. ЧIехи буба Шабат рагьметдиз фейидалай гуь­гъуь­низ кьве велед (Бикехалум ва Нурдин) галай Мислимат мадни кьве гъуьлуьз хъфидай чкадал атана. И кар себеб яз аялрал пуд лагьай гъуьлуьн фамилия Гьамидов акьалтна. Къанни кьуд...

ЛЕЗГИ ЭДЕБИЯТ

РикIел аламукьда

Шаирдин цIийи ктаб, вични сад ла­гьай­ди, чапдай акъатнава. Авторди адаз “Аламукьда рикIел зи” тIвар ­ганва. Зи хиялдиз аялди сифте авур хъуь­руьн, ла­гьай сад лагьай гаф, къачур сифте кам ва маса, гьакъи­къат­дани, ри­кIел аламукьдай декьикьаяр, крар къвезва. Заз чиз, шаирдин сифте ктаб акъатунни гьа­кьван вилив хуьзвай ва шад жедай кар я. РикIелни гьавиляй аламукьзава.   “Зи...

ЛЕЗГИ ЭДЕБИЯТ

«Денедин тар» — тарихдин тар

Чи вилик Дагъустандин халкьдин шаир Ханбиче Хаметовадин цIийи ктаб —  цIийи савкьат ква. (М-кала, ДКИ, 2018-йис.) Лезги чIалал акъуднаватIани, за кьатIузвайвал, ам са лезгийриз авунвай шабагь туш. Ктабда къарагъарнавай ва веревирдзавай месэлайриз, зигьиндалди, руьгьдалди кьечIязавай деринризни дагьарриз фикир гайила, аквада хьи, шаир са гьихьтин ятIа гуьтIуь, гъвечIи майданрал сергьятламиш хьанвач, ада вири дуьньядин, каинатдин месэлаяр...

ЛЕЗГИ ЭДЕБИЯТ

Азадвилин илимдикай роман

И мукьвара чIехи алим-энциклопедист, къенин аямдин лезги гьикаятдин кукIушрикай сад тир  Къурбан  Халикьович  Акимова —  Гьаким  Къурбана  чаз вичин нубатдин роман (11 лагьайди) “Яру Ярагъ” кьилдин ктаб яз багъишна (Махачкала, “Мавел”, 2019). Авторди адаз документрин бинедаллаз яратмишнавай тарихдин эсер лагьанва. Ана ХIХ асирда лезги халкьдин яшайиш, ацукьун-къарагъун, майишатдин гьалар, вич хуьн ва азад авун патал...

ЛЕЗГИ ЭДЕБИЯТ

Гьар са шикил тарих я

ЧIехи шаир СтIал Сулейман дидедиз хьайидалай инихъ 150 йис тамам хьунин сергьятра аваз XX асирдин Гомераз талукьарнавай са шумуд ктаб чапдай акъатна. Абурукай сад «Сулейман Стальский» тIвар алайди я. Адаз Дагъустандин меркезда авай «АЛЕФ» тIвар алай чапханада экв акуна. Лагьана кIанда, и ктаб адетдинди туш: адахъ са шумуд кьетIенвал ава. Кьилинди  — ам шаирдин жуьреба-жуьре...

ЛЕЗГИ ЭДЕБИЯТ

Гьинава гьахъ? (С.Сулейманан цIийи ктабдикай)

Дагъустандин государстводин ктабрин чапханади и йикъара, чIехи арифдар СтIал Сулейманан юбилейдиз бахшна, кIелзавайбуруз урус чIалал лап вижевай сав­кьат ба­гъиш­нава: “Вахтунин гьахъ гьинаватIа?..” ктаб. Ам туькIуь­ра­йди, сифте гаф кхьейди ва хейлин шиирар урус чIалаз таржума авурдини Дагъустандин халкьдин шаир  Арбен  Къардаш  я. Къейдна кIан­да: Сулейманан шиирар, абурун къенепа­тан руьгь, туькIуьр хьу­­­нин ­устадвал, чIа­лан кье­тIен­ви­лер, фасагьатвал, худо­жественный...

ЛЕЗГИ ЭДЕБИЯТ

СтIал Сулейманан муьгьуьббатдин лирика

СтIал Сулейманан шииратдин ирсиникай рахадайла, гзаф дуьшуьшра чаз шаирдихъ дишегьлидин къаш-къаматдиз, михьи муьгьуьббатдиз, рикIерин вафалувилиз талукьарнавай эсерар авач лугьудай хьтин фикиррин ванерни къвезвай. Гуя ам анжах политикадинни агитациядин, сатирадинни юмордин, паркутринни айгьамрин эсерар яратмишай кас тир. Амма чна фикирдай: дуьньядиз маш­гьур­ чIехи шиир — арифдар, чIалан сарраф ус­тад жен, дишегьлидин тариф тийин? Яваш-яваш и суал...

ЛЕЗГИ ЭДЕБИЯТ

Гзаф терефрин бажарагъ

И мукьвара зи гъиле машгьур алим, методист, писатель, общественный деятель  Къурбан  Халикьович  Акимован гъиликай хкатнавай ва гьакIни адан вичин уьмуьрдикайни яратмишунрин рекьикай кхьенвай шейэрин библиографиядин  сиягь (указатель) гьатна. Ам туькIуьрайбур С.К.Алиевани С.Н.Мусаева я. И чIавуз абуру алимдин-писателдин хсуси архивдай ва Республикадин милли библиотекадин краеведческий каталогдин, картотекадин материалар ишлемишнава. А шейэрин анжах са кьилери 34 чин...

ЛЕЗГИ ЭДЕБИЯТ

«Къулав суьгьбет» ктабдикай

Ихьтин кьил алаз  мукьвара Дагъустандин ктаб­рин издательствода цIийи ктаб — гьикаяйрикай ибарат чIехи антология урус чIа­лал акъатнава. Ам 720 чиникай ибарат я. Ана Дагъустандин халкьарин­ чIаларал кхьизвай 92 автордин эсерар гьатнава­. Ихьтин кIвалах, критикади къейднавайвал, сифте яз арадал гъанва. И зегьмет чпин хивез къа­чур­бур Дагъустандин халкьдин шаир, Даггиздин ре­дак­тор Арбен Къардаш ва жегьил шаир, критик,...

ЛЕЗГИ ЭДЕБИЯТ

Девирдин чин къалурзава («Кьве дидедин хва» ктабдикай)

Сардар  Абил…  И кас заз чир хьана саки къад йисав агакьзава. Амни чи къелемдин дуст, адан буба, лап хъсан ин­сан, муаллим, машгьур шаир, драматург Межидов Абдурагьманалди хьайи кар я. Рагьметлу Абдурагьман муаллимдиз вичин хва гзаф  кIандай, адал дамахдай. “Зи рикI алай хва я!” лугьудай рагьметлу­да, вичел кьил чIугваз, мугьманар атай­ла­. За жувакди лугьудай: гьи бубадиз...