Сулейманакай шиирар

Лев  Озеров (1914-1996)

Мани дагълара

Синер алай цIийи вацран кIусуни

Нек хьтин экв хъичирнава дагълариз.

Секин таму, секин хуьруьн акуни

Сустарна зун: ахвар авач вацIариз —

Къвезва вацIун ванни яргъал дередай.

Къаралту къвез къаралтудал, ахвара

Кьулан йифер. Манидин ван дагълара —

ВацIун ванцик акахьиз, ам гуьнедай

Къвезвай, гуя вацIухъ галаз гьуьжетда

Гьатна, гагь-гагь рази жез, къвез меслятдал,

Циз кIан тир вич манидин жез сергьятдал,

Уртахар жез са кIвалахда, зегьметда.

Секин хьанвай дагъдал, дагъдин яхадал

Мурад хьана, бахтар хиве кьаз авай,

Зи хьиз, вичин вилер алай пакадал,

Гьихьтин мани, мублагь марф хьиз, къваз авай.

Синер алай гъвечIи рагал чуруда

Гъил экъуьриз — на ам вуж я лугьуда? —

Ацукьнавай кьуьзуь инсан, чкадив

Акьван кьунвай вичин, — къиб хьиз какадив;

Са пай хьанвай ам чкадин. Дериндиз

Биришарни алай пелел, кьуьзуь тир

Инсан руьгь, чIал, гаф гваз вичин эркиниз

ЭкъечIнавай гуя чиляй хайи тир.

ЧIал атIудай вич савадсуз ашукьди,

Адаз ябни гудай вири махлукьди,

Аса гвайда — ам ашукьди шадардай

Вич риваят ва инсан тир — шаирдиз

Яб гудай ва вичин аса гадардай,

Адан меслят себеб жедай фикирдиз.

Чуру рехи Гомер Кавказ дагъларин

ЧIал чидайди тир тIебии накьварин,

А чIалахъни агъадай ам, буьркьуьни

Тушир, къадим Гомер хьиз, ам; хцидай

Адан вилер, рехъ тир адан экуьни,

Фикирдин гьар къекъуьн тамам хцидай.

И арада дагъларихъай гьуьмеди

Кьунвай чеб, рагъ хкатзавай — екеди

Тир ам, цифер теспача яз Кефердихъ

Физвай, тавар, рангар ажеб кесердин

Пайда жезва. Уях хьана, таралай

Пеш юзана; ийиз вичик мурмурар,

Кьуьзуь инсан къарагъзава рагалай,

Хулал къвезва, аса кяна, куркурар

Акъудзава — чуру тирвал чкIизва

Цин стIалар — гьар са стIал багьа къван.

ЦIийи йикъа ашукь тебрик ийизва.

Аферин ваз, чIехи СтIал Сулейман!

Урус чIалай

 

Панагь  Панагьов (1926-1978)

Устад СтIал Сулейман

Шаирдин 100 йисан юбилейдиз бахшзава

 

Ви тIварни гьулдан я, гафарни — гьулдан,

Эй гьулдандиз ухшар устад Сулейман!

Сенятдин алемда тунва на тIвар-ван,

Баркаллу я ви кар, устад Сулейман!

Зегьмет вуна жуваз авуна пеше,

Седеф алай чуьнгуьр кьурдалай эчIе,

Синерал акуна чаз вун гьамиша,

Дагъдин лекьрез къаншар устад Сулейман!

Ви рикIяй акъатай ялавлу гафар

Зи халкьди ийизва гьамиша тикрар.

Ви виш йис чун патал я чIехи сувар,

Багьа я чаз ви тIвap, устад Сулейман!

Эй чIехи муаллим, эй чIехи устад,

Зи рикIе ваз гьуьл кьван ава муьгьуьббат.

Панагьа гъамиша лугьузва баяд

Вакай, гафун ycтIap, устад Сулейман!

Азербайжан чІалай.

 

Юрий Свешников (1940-2017)

СтIал Сулейманаз

 

Эй Сулейман! Шаир чIехи,

Шарвилид тур, Шалбуздин наз —

Лезги халкьдин кьисмет экуь

Россиядин кьисметдик зи

Акахьнава уьтквем рахаз,

Гомеран тIвар — пак ярж алаз,

Чилин руьгьдин рангар галаз..

Урус чIалай.

 

Видади  НАСЕХ (1960)

 

Шумудни сад сердерарни сагьибар

Хъфейди я, таз и дуьнья, тIебибар.

Амма ви ирс, аманат яз, дуьньядив

Гума, тIимил тежез вичин таъсибар!

*  *  *

Арифдаррик вун ариф я, Сулейман.

Муаллимрик вун тариф я, Сулейман.

Вун — чи мани! Эхиратдин кIвалелни

Нур хьурай ви, лацу лиф яз, Сулейман.

Азербайжан чIалай.

 

Мерд  Али (1943)

Арифдаррин эрзиманар

 

Сулейманан седефлу саз

Гумай кьван чав, ядигар яз,

Зайиф жеч чи руьгьдин аваз,

Гьар сесина жевгьер рахаз…

Чун жананрин найибар я,

МасакIа хьун айибар я.

 

Гьихьтин акьул, гьихьтин камал!

Тушни мегер кьетIен жамал!

Ийизмай кьван адал амал,

Гьуьрметри чун кьада тIамал…

Чун кьакьанрин найибар я,

МасакIа хьун айибар я.

 

Ачух я чаз, къе хьиз, пака.

Мягькемди яз гьар са тукъа,

Йиферизни жеда йикъар,

Туьхуьдайбур туш чи ракъар!..

Чун лаванрин найибар я,

МасакIа хьун айибар я.

 

Дуст халкьарин сад тир хизан,

Авай туш мад ихьтин Ватан –

Чан Россия, чан Дагъустан!

Квекай я чи гьар са дастан!

Чун девранрин найибар я,

МасакIа хьун айибар я.

 

СтIал шаир Сулеймана,

Хъсандиз чиз гьар замана,

Туна вичин эрзиманар:

— Хуьх и дуьнья, садна мана,

Гьа кар патал эциг чанар!

Куьн асланрин найибар я,

МасакIа хьун айибар я.

 

Им весият ва авсият,

Арифдардин гьар насият

Кьилиз тухун я чи ният,

Гьа кар чIехи я чи гъейрат!

Чун гьулданрин найибар я!

МасакIа чаз айибар я…

20.04.2024

«Лезги газетдин» 2024-йисан 21-нумрадай.