7-мартдиз Дагъустан Республикадин Гьукуматдин Председатель Абдулмуслим Абдулмуслимов республикадин бизнес-сообществодин векилрихъ галаз ­гуьруьшмиш хьана. Анал карчийрихъ галаз алай вахтунин яшайишдинни экономикадин гуьзлемиш тавур гьалара республикада хейлин метягьрин къиметар дегишар тавунин, государстводин патай куьмек гунин месэлаяр веревирдна. Абдулмуслим Абдулмуслимова лагьана хьи, чкадал арадал атанвай гьаларай кьил акъудун патал ам алишверишдин са шумуд карханадиз фена. Фу чразвай меркездин карханайрин кIвалахдихъ галаз таниш хьана. Фикир сад тир, агьалий­ри сифте нубатда ишлемишзавай суьрсетдин метягьар бес кьадарда авани ва абурун къиметар хкажзавани чирун.

“Жуван кIвалахдин юлдашрихъ галаз чаз акурвал, сифте нубатда герек къвезвай бязи метягьрин къиметар хкажнава. Гъавурда акьазва, алай вахт базардин экономикадинди я. Амма чна зегьметдин агъа кIанин кьадарда аваз мажиб къачузвай агьалияр рикIелай алудна виже къведач. Гьабурухъ галаз гьакI тIимил пенсия къачузвайбур, гзаф аялар авай ва кесиб хизанарни. Республикада суьрсетдин хатасузвал таъминарун патал арадал атанвай гьаларикай чаз хабар я. Чун къайгъусуз хьана акъвазун дуьз жедач. Гьавиляй за карчийрин векилриз чи агьалийри сифте нубатда ишлемишзавай продуктрин, метягьрин къиметар хкаж тавуниз эвер гузва”, — малумарна премьер-министрди.

А.Абдулмуслимова мадни къейд авурвал, республикадин алишверишдин карханайриз, идарайриз гъери, шекер, чай ва маса суьрсет агакьарзавайбуру чпин складар агалнава. Абурун вил винидихъ тIвар кьунвай продуктрин къиметар хкаж хьунал ала, ахпа метягьар багьа къиметрай ахъайдайвал.

— Ихьтин кардиз рехъ гана кIандач, — лагьана Абдулмуслим Абдулмуслимова. Чна къе уьлкведа арадал атанвай сиясатдин гьалар рикIелай ракъурна виже къведач. Ихьтин четин чIавуз гьар са агьа­ли, бизнесдин векилар ва амайбурни сад хьун лазим я. Къе хейлин дагъустанвийри­ вафалувилелди Россиядин Федерациядиз къуллугъзава. Абуруз государстводин итижар хуьн патал  чанарни гьайиф къвезвач. Чибуру лагьайтIа, коммерциядин итижар вилик кутуна, хсуси къазанжияр арадал гъуникай фикир­зава. Зи гъавурда дуьз гьат, юлдашар. ­Халис  дагъус­танвидиз, Россиядин агьалидиз хас тушир ахьтин крар авун герек туш.

18-20 йиса авай жегьил гадайри Да­гъустандин, Россиядин, чи виридан итижар хуьн патал чпин чанар къурбандзава. Гьа и вахтунда са ни ятIани, къиметар хкаж хьунал вил алаз, суьрсет авай складар агал­зава. Квез чидани, коронавирусдин тIугъвалдин вахтунда исламдин са векилди лагьана: “Мегер чун масабурукай чуьнуьхна хуьзвай вири шейэр нез ахгакьдани?” Гила зазни, складар агалзавай карчийрихъ, бизнесменрихъ, алишверишдин центрайрин чIехибурухъ элкъвена, лугьуз кIанзава: агакьдани чун виридакай дад акваз? Чаз пака вуч жедатIани чизвач. Гьатта чаз совещание мус акьалтI­датIани малум туш. Аллагь-Таалади чаз гьикьван вахт ганватIани чизвач. Ша чна гьар са касди и ихтилатрикай тайин нетижа хкудин.

Дуьгуьдин къиметар хкаж хьунал А.Абдулмуслимов кьилди акъвазна.  Ада дуьгуь гьасилзавайбуруз и суьрсет маса гудай ярмаркаяр тешкилуниз эвер гана. Дагъустанвийри гъил агакьдай къиметрай дуьгуь маса къачудайвал.

Гьа са вахтунда премьер-министрди РД-дин хуьруьн майишатдин, суьрсетдин ва гьакI промышленностдинни алишверишдин министерствойрал 20-мартдилай республикадин муниципальный тешкилатра суьрсетдин ярмаркаяр кьиле тухун тапшурмишна.

Винидихъ А.Абдулмуслимова къейд авурвал, 6-мартдиз ада Махачкъала шегьердин 2-нумрадин базардал кьил чIугу­най. Адахъ РД-дин Гьукуматдин Председателдин Сад лагьай заместитель Руслан Алиев, РД-дин хуьруьн майишатдин ва суьрсетдин министрдин заместитель Эмин Шайхгьасанов ва ветеринариядин рекьяй Комитетдин председатель Мегьамед Шапиев галай.

Базарда абуру кьетIен фикир “борщ гьазурдай”, суьрсетдин сифте герек продуктриз, гьа жергедай яз помидорриз, афнийриз, картуфриз, якIуз, балугъриз, чIаха­риз, чIе­миз, шекердиз, некIедин продуктриз га­на, къиметар чирна. Базарда арадал атанвай гьаларикай мал маса гузвайбуру ихтилатна. Абуру малумарайвал, ме­тягьрин гьакъиндай кьитвал авач. Гьа са вахтунда муьштерийрин ­патай еке хьтин гьарай-эверни аквазвач. Вилик йи­къара хьиз, муьштерияр къвезва ва чпиз герек суьрсет маса къачузва. Социаль­ный сетра суьрсетдин ва маса шейэрин къиметар хкаж хьунин гьакъиндай хабарар чукIур­заватIани, чувалралди, ма­шин­рал­ди продуктар къачудайбур авач.

“Чаз базарда адетдинбур тушир хьтин гьалар аквазвач. Гьар юкъуз жуьреба-жуьре метягьар гъизва. Агьалийриз секинсуз жедай са делилни гьелелиг авач, дезгейрал метягьар тIимил жедач, — лагьана  май­ва­яр маса гузвай Абдурагьман Мегьа­медова.

Дагъустандин базарра къиметриз талукь яз арадал атанвай гьалар бязи метягьрин къиметар хкаж хьунихъ галазни алакъалу я. Гьа са вахтунда лугьун лазим я, сифте нубатда герек къвезвай са бязи продуктрин къиметар гьа авайвал ама. Месела, лапагдин якIун тупуналди гудай (оптовый) къимет 350-380 манат я. Кура-кура — 410-420 м. Талукь тирвал, мал­дин як — 350-370 м ва — 390-410 м.

Сергей Меликова базарра, туьквенра герек метягьар кьит ва абурун къиметар са артух багьа тавунин гьакъиндай тапшуругъ ганва.

«Лезги газет»